Ogłoszenie o zamówieniu
Roboty budowlane
Remont nawierzchni ulicy Morgowej na odcinku od ul. Szczecińskiej do ul. Lechickiej

SEKCJA I - ZAMAWIAJĄCY

1.1.) Rola zamawiającego

Postępowanie prowadzone jest samodzielnie przez zamawiającego

1.2.) Nazwa zamawiającego: Miasto Łódź - Zarząd Inwestycji Miejskich

1.4) Krajowy Numer Identyfikacyjny: REGON 364429563

1.5) Adres zamawiającego

1.5.1.) Ulica: Piotrkowska 175

1.5.2.) Miejscowość: Łódź

1.5.3.) Kod pocztowy: 90-447

1.5.4.) Województwo: łódzkie

1.5.5.) Kraj: Polska

1.5.6.) Lokalizacja NUTS 3: PL711 - Miasto Łódź

1.5.9.) Adres poczty elektronicznej: zamowienia@zim.uml.lodz.pl

1.5.10.) Adres strony internetowej zamawiającego: http://zim.lodz.bip-e.pl

1.6.) Rodzaj zamawiającego: Zamawiający publiczny - jednostka sektora finansów publicznych - jednostka samorządu terytorialnego

1.7.) Przedmiot działalności zamawiającego: Ogólne usługi publiczne

SEKCJA II – INFORMACJE PODSTAWOWE

2.1.) Ogłoszenie dotyczy:

Zamówienia publicznego

2.2.) Ogłoszenie dotyczy usług społecznych i innych szczególnych usług: Nie

2.3.) Nazwa zamówienia albo umowy ramowej:

Remont nawierzchni ulicy Morgowej na odcinku od ul. Szczecińskiej do ul. Lechickiej

2.4.) Identyfikator postępowania: ocds-148610-05304414-0cd5-11ed-9a86-f6f4c648a056

2.5.) Numer ogłoszenia: 2022/BZP 00281801

2.6.) Wersja ogłoszenia: 01

2.7.) Data ogłoszenia: 2022-07-28

2.8.) Zamówienie albo umowa ramowa zostały ujęte w planie postępowań: Nie

2.11.) O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy, o których mowa w art. 94 ustawy: Nie

2.14.) Czy zamówienie albo umowa ramowa dotyczy projektu lub programu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej: Nie

2.16.) Tryb udzielenia zamówienia wraz z podstawą prawną

Zamówienie udzielane jest w trybie podstawowym na podstawie: art. 275 pkt 1 ustawy

SEKCJA III – UDOSTĘPNIANIE DOKUMENTÓW ZAMÓWIENIA I KOMUNIKACJA

3.1.) Adres strony internetowej prowadzonego postępowania

https://zim.lodz.bip-e.pl/zim/zamowienia-publiczne/13415,Remont-nawierzchni-ulicy-Morgowej-na-odcinku-od-ul-Szczecinskiej-do-ul-Lechickie.html

3.2.) Zamawiający zastrzega dostęp do dokumentów zamówienia: Nie

3.4.) Wykonawcy zobowiązani są do składania ofert, wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, oświadczeń oraz innych dokumentów wyłącznie przy użyciu środków komunikacji elektronicznej: Tak

3.5.) Informacje o środkach komunikacji elektronicznej, przy użyciu których zamawiający będzie komunikował się z wykonawcami - adres strony internetowej: W postępowaniu o udzielenie
zamówienia komunikacja między Zamawiającym a Wykonawcami odbywa się przy użyciu MiniPortalu,
który dostępny jest pod adresem: https://miniportal.uzp.gov.pl, ePUAPu, dostępnego pod adresem: https://epuap.gov.pl/wps/portal
oraz poczty elektronicznej zamowienia@zim.uml.lodz.pl

3.6.) Wymagania techniczne i organizacyjne dotyczące korespondencji elektronicznej: Dokumenty elektroniczne składane są
przez Wykonawcę za pośrednictwem Formularza do komunikacji jako załączniki. Sposób sporządzenia dokumentów elektronicznych
musi być zgodny z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie
sposobu sporządzania i przekazywania informacji oraz wymagań technicznych dla dokumentów elektronicznych oraz środków
komunikacji elektronicznej w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego lub konkursie (Dz. U. z 2020 poz. 2452) oraz
rozporządzeniu Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz
innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy (Dz. U. z 2020 poz. 2415).

3.8.) Zamawiający wymaga sporządzenia i przedstawienia ofert przy użyciu narzędzi elektronicznego modelowania danych budowlanych lub innych podobnych narzędzi, które nie są ogólnie dostępne: Nie

3.12.) Oferta - katalog elektroniczny: Nie dotyczy

3.14.) Języki, w jakich mogą być sporządzane dokumenty składane w postępowaniu:

polski

3.15.) RODO (obowiązek informacyjny): Informacja zamawiającego (administratora) o przetwarzaniu danych osobowych
(Wykonawcy) - Klauzula informacyjna z art. 13 Rozporządzenia Ogólnego o Ochronie Danych Osobowych (RODO) związana z
postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego.
1) Administratorem danych osobowych jest Zarząd Inwestycji Miejskich, siedziba, Łódź
ul. Piotrkowska 175, tel. 42 272 62 80, e-mail: zim@zim.uml.lodz.pl, reprezentowany przez Dyrektora Zarządu Inwestycji Miejskich.
2) W sprawach ochrony danych osobowych można się kontaktować z Inspektorem ochrony danych: e-mail: iod@zim.uml.lodz.pl.
Dane dotyczące inspektora podane są na stronie internetowej:
zim.lodz.bip-e.pl.
3) Przetwarzanie danych osobowych odbywa się w związku z pełnieniem przez Dyrektora Zarządu Inwestycji Miejskich obowiązków
kierownika zamawiającego w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego na rzecz Miasta Łodzi w związku z realizacją
zadań powierzonych jednostce na podstawie zarządzenia Nr 429/2022 Prezydenta Miasta Łodzi z dnia 3 marca 2022 r. w sprawie
powierzenia Zarządowi Inwestycji Miejskich realizacji zadań inwestycyjnych oraz udzielenia pełnomocnictwa do reprezentowania
Miasta Łodzi jako inwestora zadań inwestycyjnych w związku z § 3 statutu Zarządu Inwestycji Miejskich stanowiącego załącznik do
uchwały Nr XXVI/650/16 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie utworzenia i nadania statutu dla jednostki
budżetowej o nazwie Zarząd Inwestycji Miejskich (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego poz. 1431 ze zm.) w tym między innymi niniejszego
postępowania (...) Ciąg dalszy w SWZ, rozdział IV ust. 19 pkt 4 i następne.

SEKCJA IV – PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA

4.1.) Informacje ogólne odnoszące się do przedmiotu zamówienia.

4.1.1.) Przed wszczęciem postępowania przeprowadzono konsultacje rynkowe: Nie

4.1.2.) Numer referencyjny: ZIM-DZ.2620.67.2022

4.1.3.) Rodzaj zamówienia: Roboty budowlane

4.1.4.) Zamawiający udziela zamówienia w częściach, z których każda stanowi przedmiot odrębnego postępowania: Tak

4.1.8.) Możliwe jest składanie ofert częściowych: Nie

4.1.13.) Zamawiający uwzględnia aspekty społeczne, środowiskowe lub etykiety w opisie przedmiotu zamówienia: Tak

4.1.14.) Określenie aspektów społecznych, środowiskowych lub etykiet w opisie przedmiotu zamówienia:

Zamawiający uwzględnił wymagania w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników, zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy

4.2. Informacje szczegółowe odnoszące się do przedmiotu zamówienia:

4.2.2.) Krótki opis przedmiotu zamówienia

Przedmiotem zamówienia jest remont nawierzchni ulicy Morgowej na odc. od ul. Szczecińskiej do ul. Lechickiej o długości
około 415 mb w tym:
Zakres planowanych prac obejmuje:
1. Zabezpieczenie drzew i krzewów na czas budowy
2. Rozebranie podbudowy kamiennej wraz wywozem urobku na odległość do 20 km
3. Rozebranie istniejących krawężników oraz obrzeży
4. Rozebranie nawierzchni utwardzonych betonowych oraz granitowych
5. Korytowanie wykonane na całej szerokości jezdni, chodnika, zjazdów, miejsc postojowych wraz z profilowaniem i
zagęszczeniem.
Wykonanie jezdni o szerokości 5,00m:
1. Wykonanie wzmocnienia z gruntu stabilizowanego cementem C3/4 warstwy po zagęszczeniu 15 cm.
2. Wykonanie podbudowy pomocniczej z gruntu stabilizowanego cementem C3/4 warstwy po zagęszczeniu 15 cm.
3. Wykonanie podbudowy z kruszywa kamiennego 0-31,5 mm grubość warstwy po zagęszczeniu 20 cm.
4. Wykonanie nowej nawierzchni jezdni z kostki betonowej o grubości 8 cm na podsypce cementowo - piaskowej o gr. 3 cm
po zagęszczeniu
Wykonanie chodnika jednostronnego o szerokości 2,00m:
1. Wykonanie pod nowy chodnik podbudowy pomocniczej z gruntu stabilizowanego cementem C3/4 warstwy po
zagęszczeniu 15 cm.
2. Wykonanie pod nowy chodnik podbudowy zasadniczej z kruszywa łamanego 0/31,5 gr. 15 cm
3. Wykonanie nowej nawierzchni chodnika z płyt betonowych 25x25cm o grubości 8 cm na podsypce cementowo -
piaskowej o gr. 3 cm po zagęszczeniu.
Wykonanie zjazdów:
1. Wykonanie pod zjazdami podbudowy pomocniczej z gruntu stabilizowanego cementem C3/4 warstwy po zagęszczeniu 15
cm.
2. Wykonanie pod zjazdami podbudowy zasadniczej z kruszywa łamanego 0/31,5 gr. 20 cm
3. Wykonanie nowej nawierzchni zjazdów z kostki betonowej o grubości 8 cm na podsypce cementowo - piaskowej o gr. 3
cm po zagęszczeniu.
Wykonanie miejsc postojowych (na odcinku od posesji Morgowa 14 do ul. Szczecińskiej):
1. Wykonanie pod miejsca postojowe podbudowy pomocniczej z gruntu stabilizowanego cementem C3/4 warstwy po
zagęszczeniu 15 cm.
2. Wykonanie pod miejsca postojowe podbudowy zasadniczej z kruszywa łamanego 0/31,5 gr. 20 cm
3. Wykonanie nowej nawierzchni miejsc postojowych z kostki betonowej o grubości 8 cm na podsypce cementowo -
piaskowej o gr. 3 cm po zagęszczeniu.
4. Regulacja wysokościowa armatury (zasuwy wodociągowej, zaworu gazowego, kratki ściekowej, pokryw studzienek
kanalizacji sanitarnej, ogólnospławnej i deszczowej oraz pozostałej infrastruktury technicznej)
5. Wykonanie krawężników betonowych 100x20x30 cm na nowe na ławie betonowej z oporem, spoiny wypełnione zaprawą
6. Wykonanie obramowania chodnika z obrzeży betonowych 100x8x30 cm na ławie betonowej z oporem, spoiny wypełnione
zaprawą
7. Wykonanie obramowania zjazdów z oporników betonowych 100x20x30 cm na ławie betonowej z oporem, spoiny
wypełnione zaprawą.
8. Wykonanie oznakowania grubowarstwowego chemo lub termo utwardzane
9. Wymiana uszkodzonego oznakowania pionowego (tablice i słupki znaków)
10. Wykonanie projektu tymczasowej organizacji ruchu oraz jego wdrożenie
11. Wykonanie humusowania na zieleńcach
12. Zabezpieczenie istniejącej sieci ciepłowniczej płytami odciążającymi
13. Zabezpieczenie istniejącej sieci gazowej płytami odciążającymi

4.2.6.) Główny kod CPV: 45000000-7 - Roboty budowlane

4.2.7.) Dodatkowy kod CPV:

45111000-8 - Roboty w zakresie burzenia, roboty ziemne

45112000-5 - Roboty w zakresie usuwania gleby

45233120-6 - Roboty w zakresie budowy dróg

45233200-1 - Roboty w zakresie różnych nawierzchni

45233290-8 - Instalowanie znaków drogowych

4.2.8.) Zamówienie obejmuje opcje: Nie

4.2.10.) Okres realizacji zamówienia albo umowy ramowej: 4 miesiące

4.2.11.) Zamawiający przewiduje wznowienia: Nie

4.2.13.) Zamawiający przewiduje udzielenie dotychczasowemu wykonawcy zamówień na podobne usługi lub roboty budowlane: Tak

4.2.14.) Przedmiot, wielkość lub zakres oraz warunki zamówień na podobne usługi lub roboty budowlane: Zamawiający
przewiduje możliwość udzielenia zamówień polegających na powtórzeniu podobnych robót budowlanych, zgodnych z przedmiotem
zamówienia podstawowego
o których mowa w art. 214 ust. 1 pkt 7 ustawy Prawo zamówień publicznych, w wysokości nieprzekraczającej 50% wartości
zamówienia.
Przewidywane zamówienia obejmować będą prace będące powtórzeniem podobnych robót budowlanych, zgodnych z przedmiotem
zamówienia podstawowego. Zamówienie zostanie udzielone na podstawie negocjacji z dotychczasowym Wykonawcą, na warunkach określonych w umowie podstawowej.

4.3.) Kryteria oceny ofert

4.3.2.) Sposób określania wagi kryteriów oceny ofert: Procentowo

4.3.3.) Stosowane kryteria oceny ofert: Kryterium ceny oraz kryteria jakościowe

Kryterium 1

4.3.5.) Nazwa kryterium: Cena

4.3.6.) Waga: 60,00

Kryterium 2

4.3.4.) Rodzaj kryterium:

inne.

4.3.5.) Nazwa kryterium: gwarancja jakości i rękojmia na wykonany przedmiot umowy

4.3.6.) Waga: 40,00

4.3.10.) Zamawiający określa aspekty społeczne, środowiskowe lub innowacyjne, żąda etykiet lub stosuje rachunek kosztów cyklu życia w odniesieniu do kryterium oceny ofert: Nie

SEKCJA V - KWALIFIKACJA WYKONAWCÓW

5.1.) Zamawiający przewiduje fakultatywne podstawy wykluczenia: Tak

5.2.) Fakultatywne podstawy wykluczenia:

Art. 109 ust. 1 pkt 4

5.3.) Warunki udziału w postępowaniu: Tak

5.4.) Nazwa i opis warunków udziału w postępowaniu.

1.O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się Wykonawcy, którzy spełniają warunki dotyczące:
1.1. zdolności do występowania w obrocie gospodarczym:
Zamawiający nie stawia warunku w powyższym zakresie.
1.2. uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej, o ile wynika to z odrębnych przepisów:
Zamawiający nie stawia warunku w powyższym zakresie.
1.3. sytuacji ekonomicznej lub finansowej:
Zamawiający nie stawia warunku w powyższym zakresie.
1.4. zdolności technicznej lub zawodowej
1.4.1. posiadają wiedzę i doświadczenie tj.:
1.4.1.1. w okresie ostatnich 5 (pięciu) lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest
krótszy – w tym okresie wykonał roboty budowlane polegające na remoncie, budowie lub przebudowie drogi/dróg o
nawierzchni z drobnowymiarowych elementów betonowych o łącznej wartości co najmniej 600 000 PLN brutto (w ramach jednego lub dwóch zamówień)
1.4.2. dysponują osobami zdolnymi do wykonania zamówienia tj.:
1.4.2.1. jedną osobą na stanowisko kierownika robót drogowych posiadającą uprawnienia budowlane do kierowania
robotami budowlanymi w specjalności inżynieryjnej drogowej bez ograniczeń.

5.5.) Zamawiający wymaga złożenia oświadczenia, o którym mowa w art.125 ust. 1 ustawy: Tak

5.6.) Wykaz podmiotowych środków dowodowych na potwierdzenie niepodlegania wykluczeniu: Oświadczenie o aktualności informacji zawartych w oświadczeniu o niepodleganiu wykluczeniu (wzór) – wg zał. nr 10 do SWZ,

5.7.) Wykaz podmiotowych środków dowodowych na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu: a)
Wykaz robót budowlanych wykonanych nie wcześniej niż w okresie ostatnich 5 lat przed upływem terminu składania ofert a jeżeli
okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, wraz z podaniem ich rodzaju, wartości, daty i miejsca wykonania oraz
podmiotów, na rzecz których roboty te zostały wykonane, oraz załączeniem dowodów określających, czy te roboty budowlane
zostały wykonane należycie, przy czym dowodami, o których mowa, są referencje bądź inne dokumenty sporządzone przez podmiot,
na rzecz którego roboty budowlane zostały wykonane,
a jeżeli wykonawca z przyczyn niezależnych od niego nie jest w stanie uzyskać tych dokumentów – inne odpowiednie dokumenty –wg zał. nr 11 do SWZ (wzór);
Uwaga!
Jeżeli Wykonawca powołuje się na doświadczenie w realizacji robót budowlanych, wykonywanych wspólnie z innymi wykonawcami,
wówczas w powyższym wykazie robót budowlanych zobowiązany jest podać jedynie te roboty budowlane w których wykonaniu
wykonawca ten bezpośrednio uczestniczył.
b) Wykaz osób, skierowanych przez wykonawcę do realizacji zamówienia publicznego,
w szczególności odpowiedzialnych za kierowanie robotami budowlanymi, wraz z informacjami na temat ich kwalifikacji zawodowych,
uprawnień, niezbędnych do wykonania zamówienia publicznego, a także zakresu wykonywanych przez nie czynności oraz
informacją o podstawie do dysponowania tymi osobami – wg zał. nr 12 do SWZ (wzór),

SEKCJA VI - WARUNKI ZAMÓWIENIA

6.1.) Zamawiający wymaga albo dopuszcza oferty wariantowe: Nie

6.3.) Zamawiający przewiduje aukcję elektroniczną: Nie

6.4.) Zamawiający wymaga wadium: Tak

6.4.1) Informacje dotyczące wadium:

1. Wymagania dotyczące wadium:
a) Przystępując do postępowania wykonawca zobowiązany jest wnieść wadium w wysokości: 14 500,00 zł (słownie złotych:
czternaście tysięcy pięćset złotych 00/100).
Wadium należy wnieść przed upływem terminu składania ofert.
b) Wadium może być wnoszone w pieniądzu, gwarancjach bankowych, gwarancjach ubezpieczeniowych i poręczeniach
udzielanych przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej
Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
c) Wadium wnoszone w pieniądzu należy przelać na rachunek bankowy prowadzącego postepowanie w Banku PEKAO S.A,
nr konta: 76 1240 1037 1111 0011 0925 1836 podając w tytule nr referencyjny postępowania ZIM-DZ.2620.67.2022.
d) Za termin wniesienia wadium w formie pieniężnej przyjmuje się termin uznania rachunku bankowego zamawiającego.
e) Wadium wnoszone w formie innej niż pieniężna musi być wniesione w oryginale w postaci elektronicznej i musi
obejmować cały okres związania ofertą. Gwarancja lub poręczenie musi zawierać w swojej treści nieodwołalne i
bezwarunkowe zobowiązane wystawcy dokumentu do zapłaty na rzecz Zamawiającego kwoty wadium płatne na pierwsze
pisemne żądanie Zamawiającego. Wadium należy załączyć do zaszyfrowanej zgodnie z zapisami rozdziału VIII pkt. 1 SWZ
oferty wykonawcy.
f) Dokument, o którym mowa w lit. e) musi być podpisany podpisem elektronicznym przez gwaranta/ poręczyciela.
g) W treści poręczenia lub gwarancji winna znaleźć się nazwa postępowania tj. „Remont nawierzchni ulicy Morgowej na
odcinku od ul. Szczecińskiej do ul. Lechickiej” oraz numer referencyjny postępowania ZIM-DZ.2620.67.2022.
h) W przypadku Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia (art. 58 ustawy Pzp), Zamawiający
wymaga, aby poręczenie lub gwarancja obejmowała swą treścią (tj. zobowiązanych z tytułu poręczenia lub gwarancji)
wszystkich Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia lub aby z jej treści wynikało, że zabezpiecza
ofertę Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia (konsorcjum, spółka cywilna).
i) Oferta Wykonawcy, który nie wniesie wadium lub wniesie w sposób nieprawidłowy lub nie utrzyma wadium nieprzerwanie
do upływu terminu związania ofertą lub złoży wniosek o zwrot wadium w przypadku, o którym mowa w art. 98 ust. 2 pkt 3
ustawy Pzp zostanie odrzucona
j) Zwrot wadium nastąpi zgodnie z art. 98 Pzp. Wykonawca jest zobowiązany wskazać w Formularzu ofertowym dane
umożliwiające Zamawiającemu zwrot wadium:
• nr rachunku bankowego (w przypadku wnoszenia wadium w pieniądzu) lub
• adres email gwaranta/poręczyciela (w przypadku wnoszenia wadium w formie gwarancji lub poręczenia).
W przypadku braku wskazania powyższych informacji zwrot wadium wniesionego w pieniądzu nastąpi na rachunek z
którego dokonano wpłaty wadium, a w przypadku gwarancji lub poręczenia na adres email uzyskany ze strony internetowej
gwaranta lub poręczyciela
k) Zamawiający zatrzyma wadium zgodnie z zasadami określonymi w art. 98 ust. 6 Pzp.

6.5.) Zamawiający wymaga zabezpieczenia należytego wykonania umowy: Tak

6.6.) Wymagania dotyczące składania oferty przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:

1.Wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia, ustanawiają pełnomocnika do
reprezentowania ich w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo do reprezentowania w
postępowaniu i zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego.
2. W toku prowadzonego postępowania komunikacja pomiędzy zamawiającym a wykonawcami
wspólnie ubiegającymi się o udzielenie zamówienia następować będzie za pośrednictwem lidera
(pełnomocnika), o którym mowa w pkt. 1 w rozdziale V SWZ.
3. W przypadku wspólnego ubiegania się o zamówienie przez wykonawców, każdy z
wykonawców wraz z ofertą składa oświadczenie o niepodleganiu wykluczeniu wg zał. nr 6 do
SWZ (wzór).
4. Wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia (wspólnicy spółki cywilnej)
składają wraz z ofertą oświadczenie o zakresie wykonania zamówienia przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia – wg zał. nr 7 do SWZ (wzór).

6.7.) Zamawiający przewiduje unieważnienie postępowania, jeśli środki publiczne, które zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie całości lub części zamówienia nie zostały przyznane: Nie

SEKCJA VII - PROJEKTOWANE POSTANOWIENIA UMOWY

7.1.) Zamawiający przewiduje udzielenia zaliczek: Tak

7.2.) Informacje na temat zaliczek:

Zgodnie z wzorem Umowy stanowiącym załącznik nr 4 do SWZ

7.3.) Zamawiający przewiduje zmiany umowy: Tak

7.4.) Rodzaj i zakres zmian umowy oraz warunki ich wprowadzenia: